Spotkanie było następstwem kilkumiesięcznej korespondencji, jaką Urząd Miejski prowadził z Instytutem Pamięci Narodowej w sprawie wymienionych wyżej pomników. Stronę samorządową reprezentowali: burmistrz Paweł Macha, wiceburmistrz Sylwia Brzezicka-Tesarczyk, przewodnicząca Rady Miejskiej Sabina Chroboczek-Wierzchowska, sekretarz Dominik Klimanek, pracownicy Urzędu: Dominika Turkiewicz i Marcin Gałuszka-Biernacki oraz przewodnicząca Koła TMZR Halina Wyjadłowska. Przedstawicielem Instytutu Pamięci Narodowej był Jan Kwaśniewicz - główny specjalista oddziałowego Biura Upamiętnienia Walk i Męczeństwa.
Konsultacje rozpoczęła dyskusja na temat pomnika poświęconego mieszkańcom Kuźni Raciborskiej, którzy zginęli w czasie obu wojen światowych. Kwestie sporne wzbudzała tu niemieckojęzyczna tablica umieszczona w dolnej części pomnika oraz wieńczący pomnik krzyż maltański zawierający daty 1914-1918 i 1939-1945. Uczestniczący w spotkaniu Marcin Gałuszka-Biernacki poinformował przedstawiciela IPN, że Urząd prowadził już korespondencję z Instytutem w sprawie pomnika, w której to poruszono problemy zmiany na pomniku tablicy oraz wspomnianego wyżej krzyża. - Złożyliśmy wniosek o dofinansowanie zadania ze środków pozostających w dyspozycji ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego. Chcemy ponadto wystąpić do IPN z propozycją nowego tekstu dwujęzycznego na tablicy - powiedział inspektor ds. promocji.
Do konieczności zmiany tablicy z niemieckojęzycznej na dwujęzyczną przychylił się Jan Kwaśniewicz. Zwrócił się ponadto z pytaniem, czy istnieje udokumentowany wykaz poległych mieszkańców Kuźni (inskrypcja, która obecne znajduje się na tablicy wskazuje, że podczas II wojny światowej zginęło 129 żołnierzy, 35 osób zmarło w trakcie internowania w ZSRR oraz 14 cywilów). - Potrzebny jest jakikolwiek dokument, na podstawie którego oparto zapis o ilości poległych - powiedział J. Kwaśniewicz sugerując, by na nowej tablicy umieścić łączną liczbę ofiar wojny, bez dzielenia ich na cywilów i żołnierzy.
W dalszej części dyskusji ustalono, że liczba poległych mieszkańców Kuźni Raciborskiej wynika z zapisu w kronikach, których kserokopie zostaną przesłane do IPN. Nie wiadomo natomiast czy istnieje pierwotna dokumentacja budowy pomnika. Towarzystwo Miłośników Ziemi Raciborskiej próbowało dotrzeć do dokumentów u poprzednich proboszczów, jednak ich poszukiwania nie przyniosły żadnego rezultatu.
Nim uczestnicy przeszli do drugiej części rozmowy zdecydowano, że w sprawie pomnika znajdującego się na terenie kościelnym Urząd Miejski przygotuje odpowiednie dokumenty (w skład których wchodzić będzie wizualizacja pomnika, proponowana treść do zamieszczenia na tablicy dwujęzycznej oraz kserokopia kroniki zawierającej fragment mówiący o liczbie poległych osób), po czym prześle je do IPN w celu zaopiniowania przez Oddział.
Dyskusję na temat drugiego obiektu (Pomnik Zwycięstwa) otworzyła Dominika Turkiewicz informując o etapach modernizacji obiektu znajdującego się na Placu Zwycięstwa. Na jego renowację Urząd złożył do ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego wniosek o dofinansowanie, który zamyka się kwotą ok. 106 tys. złotych. Obejmuje on czyszczenie płyt, renowację elementów zdegradowanych oraz wykonanie tablicy upamiętniającej 100. rocznicę odzyskania niepodległości. Przedstawiciel IPN potwierdził konieczność skonsultowania z Instytutem treści i wizerunku tablicy.
Jan Kwaśniewicz poprosił również o wgląd w uchwałę, która nadała placu znajdującemu się w centralnej części miasta miana Placu Zwycięstwa. W dalszej części rozmowy przedstawiciel Instytutu odniósł się do treści zawartej na tablicy przytwierdzonej do monumentu (umieszczony na niej napis głosi, że pomnik postawiono w XXV rocznicę zwycięstwa nad faszyzmem), sugerując rozważenie zmiany sformułowania "faszyzm" na stosowane obecnie "wojska niemieckie".
Trzecia część spotkania sprowadziła się do przeprowadzenia wizji lokalnej w terenie.
W kwestii Pomnika Zwycięstwa Jan Kwaśniewicz zaproponował przeprowadzenie następujących prac: oczyszczenie kamieni, oczyszczenie wszystkich metalowych części, zaprojektowanie tablicy upamiętniającej rocznicę odzyskania niepodległości w wersji ujednoliconej z istniejącą płytą upamiętniającą rocznicę pożaru i umieszczenie ich na płytach skrajnych. Ponadto wskazał na konieczność ścisłego połączenia metalowych elementów orła (obecnie korona znajduje się kilka centymetrów nad głową ptaka), zaś sam wizerunek oraz daty umieścić na obecnej płycie wyżej wraz z tablicą pamiątkową, którą należałoby umieścić pod datami. Hasła istniejące na pomniku mogą pozostać (mowa o trzech wyrazach: "Walka", "Praca" i "Nauka"). Do rozważenia pozostaje propozycja zmiany dat na pomniku. W przypadku nowej tablicy okolicznościowej w rocznicę odzyskania niepodległości istnieje możliwość ubiegania się o wsparcie finansowe ze strony Instytutu Pamięci Narodowej. Wskazane jest wystąpienie do potomków autora pomnika, o wyrażenie zgody na ingerencję w prawa autorskie.
Podobnie jak w przypadku pomnika poświęconego ofiarom wojen znajdującym się przy kościele, tak i tutaj Urząd został zobligowany do skompletowania i przesłania do IPN odpowiednich dokumentów, czyli szczegółowej wizualizacji pomnika oraz proponowanej treści wszystkich tablic na pomniku.
Oprac. na podst. protokołu Bartosz Kozina
Fot. M. Gałuszka-Biernacki, B. Kozina
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz